Uzun ve ilgi çekici ismiyle Everything Everywhere All At Once, ilk olarak sosyal medyada aldığı puanları gördüğümde çıktı karşıma. Kampanyası mı kötü yürütüldü yoksa bu kadar geç duymam tamamen benim hatam mı bilmiyorum ancak listelerde The Godfather (1972), Apocalypse Now (1979) gibi filmlerin önüne geçmesi, yüksek değerlendirmeler ve büyük övgüler alması filme bakış açımı oldukça değiştirdi. A24 prodüksiyon şirketinin bizlere sunduğu başarılı işleri düşününce de – The Lighthouse (2019), The Green Knight (2021), Hereditary (2018) ve daha nicesi – beklentimin olumluya kaydığını söylemem gerekir. Bu yazıda da mümkün olduğunca filmin konusundan, çoklu evren teorisini nasıl ele aldığından, yönetmenlik tercihlerinden ve beklentileri ne derecede karşıladığından spoilersız olarak bahsedeceğim.
Everything Everywhere All At Once Konusu
Hikâyemiz, restoran sahibi olan bir ailenin geçim sıkıntılarıyla, vergi yükümlülükleriyle, aile içi iletişim mücadelesiyle başlıyor. Bunun yanı sıra hızlı ama bir o kadar da yumuşak bir geçişle asıl temasına giriş yapıyor. Beklemediği bir anda, sayısız paralel evrenden biriyle bir temasta bulunan Evelyn karakterinin karakter gelişimine, bugününe kadar yaptığı seçimlerle yüzleşmesine, olayları anlamlandırmasına ve çözümlemesine tanık oluyoruz. Tüm bunları absürt ama bir o kadar da akıcı aksiyon sahneleri, keyifli diyaloglara sahip karakterleri ve aksiyonun azaldığı – ya da tür değiştirdiği – sahnelerde senaryonun altında yatan felsefi düşünceleri destekliyor.
Son kısımda belirttiğim gibi film, bir noktadan sonra olaylarla mücadelesini başka bir boyuta taşıyor. Burada yapılan tercihi beğenip beğenmeme konusunda tartışmak mümkün olsa da akış içerisinde tutarlı ve başarılı görüyorum. Tempoyu bir nebze düşürmüş ancak evrildiği nokta düşünülürse kabul edilebilir. Yapımın geneline baktığımızda herhangi bir mantık hatası veya senaryo açığına da rastlamadım. Aklıma takılan soru işaretlerinin cevaplarını er ya da geç aldığımı düşünüyorum.
Film, nihilizm aracılığıyla izleyiciye güzel sorular soruyor. Bunlar üzerinden kendince mesajlar da veriyor. Filmi deneyimleyen her insan, farklı sahnelerden kendine farklı sonuçlar çıkartabilir duruma geliyor. Günümüz yaşantısının gerçekleriyle mücadelede, başa çıkmak zorunda kaldığımız birçok problemi ve aklımızdan geçenleri başarılı bir şekilde ele alıyor. İzlerken kendimden parçalar bulmak ve konu edinilen fikirler üzerine düşünüyor olmak mutlu etti.
Çoklu Evreni Ele Alış Biçimi
Günümüzde oldukça popüler hale gelen çoklu evren temasını kendince yorumlamayı çok iyi başaran film, bunu yaptığı bazı ilgi çekici tercihlere ve dozunu iyi ayarlayabildiği absürtlüğe borçlu bana kalırsa. Tam da ismine uygun olarak her şeyi, her yerde, aynı anda yürütme işini oldukça keyifli halde sunuyor seyirciye. Aynı anda birden fazla gerçeklikte tecrübe ettiğimiz olaylar ve karakter deneyimleri, ortaya güzel bir sonuç çıkartıyor. Farklı zamanlarda ve evrenlerdeki bazı karakter betimlemeleri ve bunları ele alış tarzları daha da hoşuma gitti. Bu anlarda bile izleyiciyi hikayeden koparmadan derdini anlatabilmiş.
Spoiler vermeden mümkün olduğunca açıklamak gerekirse buradaki çoklu evren fikri kişinin, farklı evrenlerdeki versiyonlarına seyahat etmesi düşüncesine dayanıyor. Ulaştığı yeni bedendeki kendisi, hayatında kırılma noktası olarak görülen kritik kararlarda diğer yolu seçmiş hali olarak tasvir edilmiş. Böylece farklı evrenlerdeki deneyimlerini kendisine aktararak, içinde bulunduğu durumlara adapte olmasını sağlıyor.
Yönetmenlik
Henüz diğer filmlerini izleyememiş olsam da Swiss Army Man (2016) filmiyle nasıl bir tarza sahip oldukları az çok belli olan yönetmenler Daniel Kwan ve Daniel Scheinert, ilerde adından sıkça söz edilecek bir filme imza atmışlar. Evreni ve yaşadığımız dünyadaki problemleri kendilerine göre yorumlayan ikili, izlerken oldukça eğlenceli anlar yaşatan bir film çıkartmışlar ortaya.
Bana, “Yaptıklarımızın veya varlığımızın ne kadar değeri var? Eğer varsa da bu değerin ifade ettiği anlam bize fazlasıyla yetmeli mi?” gibi sorular sorduran film, sadece kaos ve mizahtan ibaret olmadığını da bizlere gösteriyor.
Filmde 13 yaş sınırı olsa da hatırlatmakta fayda var: özellikle aksiyon sekanslarındaki birkaç sahne rahatsız edici olabilir. Ancak yine de türün getirilerini avantaja çevirip oldukça komik sahnelere ve göndermelere imza attıklarını rahatlıkla söyleyebilirim.
Göndermelerden bahsetmişken Matrix (1999), Ratatouille (2007), Wong Kar-wai sineması ve daha nicesinden güzel referanslara sahip filmin hemen her sahnesi, sinemaya biraz hâkim her izleyici açısından fazlasıyla keyifli ve tatmin edici olacaktır.
Sonuç
Özetlemek gerekirse Her Şey Her Yerde Aynı Anda, başarılı çoklu evren yorumu, absürt mizahı ve senaryosunun altında yatan derin fikirleriyle bana kalırsa şimdiden 2022 yılının en başarılı filmlerinden. Girişte bahsettiğim filmlerle kıyaslanması doğru olmasa da sene sonuna doğru adını listelerin yukarılarında görme ihtimalimiz oldukça yüksek olan filmin yaratıcı fikirleri ve eğlenceli ilerleyişi de onu türdeşlerinden ayırıyor.
Diğer film incelemlerimiz için buraya, bizi Twitter’dan takip etmek içinse buraya tıklayabilirsiniz.
